بازارهای مالی یکی از پرریسک‌ترین بازارها است. یک تریدر قبل از ورود به هر پوزیشنی (معامله) باید ریسک آن معامله را حساب کند. ما روی حرکت بازار و آینده قیمت هیچ تسلطی نداریم، سرمایه ما و مقدار ورودی ما تنها چیزی است که به آن تسلط داریم. هر تریدر و معامله‌گر حرفه‌ای می‌داند قبل از ورود به پوزیشن یا خرید هر سرمایه‌ای باید میزان ریسک آن را محاسبه کند. سرمایه‌مان تنها چیزی است که در اختیارمان می‌باشد و تنها چیزی که ما را در این بازار نگه می‌دارد سرمایه ماست، پس اولین قدم برای ماندن در بازار حفظ سرمایه است. پس این مقاله را بادقت مطالعه کن تا بتوانی به یک معامله‌گر حرفه‌ای تبدیل شوید.
مدیریت ریسک (Risk Management) چیست؟
به فرایندی که خطرات را مدیریت کرده و از تبدیل شدن آن‌ها یه آسیب و ضرر جلوگیری می‌کند «مدیریت ریسک» می‌گویند. قبل از هر چیزی باید از خطرات ترید و ریسک بازار آگاه باشید و همچنین باید بپذیرید که بازارهای مالی فارکس و ارز دیجیتال (کریپتوکارنسی) یکی از پرریسک‌ترین و خطرناک‌ترین بازارهای مالی هستند. طبق اعلام بروکرهای مختلف و صرافی‌ها تقریباً 95% کسانی که وارد ترید (فیوچرز یا بازار آتی) می‌شوند تمام سرمایه خود را از دست می‌دهند.
از دست دادن تمام سرمایه در ارز دیجیتال لیکویید شدن و از دست دادن تمام سرمایه در بازار فارکس کال مارجین نام دارد.
به اقداماتی که باعث می‌شود سرمایه ما از این خطرات حفظ شود مدیریت ریسک می‌گویند. تمام تحلیل و ارزیابی بازار 20% ترید می‌باشد و هشتاد درصد باقی‌مانده محاسبه ریسک و مدیریت سرمایه است.
مهمترین ریسک‌های بازار کریپتو
1- نوسانات بازار: هر کسی که در بازارهای مالی فعالیت کرده باشد اذعان دارد که بازار رمزارزها دارای نوسانات شدید و هیجانی است. یک‌لحظه غفلت و یا یک‌بار معامله بدون مدیریت سرمایه ممکن است تمام سرمایه را نابود کند. مخصوصاً در بازارهای آتی یا ترید کردن در بازه زمانی کوتاه‌مدت این ریسک بسیار بالا است.
2- ارزها و توکن‌های قلابی: به‌خاطر اپن‌سورس بودن ارزهای دیجیتال (باز بودن کدنویسی ارزها) هر کسی با کمترین اطلاعات می‌تواند یک ارز یا توکن تولید کند و آن را روانه بازار نماید. پس باید مراقب باشید چه ارز دیجیتالی می‌خرید. آیا روی یک ارز معتبر سرمایه‌گذاری می‌کنید؟ قبل از خریدن و هولد کردن هر ارز و توکنی باید وایت پیپر و پروژه‌های آن ارز را بررسی کنید و از معتبر بودن آن اطمینان حاصل کنید.
3- حملات سایبری یا هکری: بازارهای ارز دیجیتال دلیل اینکه بر پایه بلاک‌چین است، یکی از امن‌ترین بازارها است. ولی باید مراقب باشیم رمز کیف پول خود را در اختیار هیچ شخص یا نرم‌افزاری قرار ندهیم. خیلی از برنامه‌ها و بازی‌ها طوری طراحی شده که شما را وادار کند آدرس کیف پول و رمز خود را در اختیارشان بگذارید. هیچ ارگانی بر ارزهای دیجیتال نظارت ندارد پس مراقبت از سرمایه شما برعهده خودتان است.
4- اشتباهات شخصی: شما نمی‌توانید هیچ اشتباهی را در این بازار اصلاح کنید، به‌خاطر اینکه بازار ارز دیجیتال بر پایه بلاک‌چین است. مثلاً اگر شما سرمایه خود را برای آدرس اشتباهی و یا کیف پول اشتباهی بفرستید به‌هیچ‌عنوان این سرمایه قابل‌برگشت نیست.
مراحل مدیریت ریسک در بازار رمزارز
1- انتخاب پلتفرم مناسب: شما برای خریدکردن یا ترید کردن به یک صرافی احتیاج دارید. خیلی از صرافی‌ها به ایرانی‌ها خدمات ارائه نمی‌کنند و درصورتی‌که متوجه شوند شما از ایران وارد صرافی می‌شوید تمام سرمایه شما را بلوکه می‌کنند. بسیاری از صرافی‌ها هم قابل‌اعتماد نیستند. قبل از شروع ترید یک صرافی قابل‌اعتماد پیدا کنید و راجع به آن تحقیقات انجام دهید.
2- انتخاب کیف پول امن: شما برای نگه‌داری سرمایه خود به یک کیف پول سرد احتیاج دارید. بسیاری از هکرها برای دزدیدن سرمایه شما کیف پول ایجاد کرده‌اند. قبل از استفاده کیف پول باید از معتبر بودن آن آگاه باشید. کیف پول تراست ولت (Trust wallet)، اتومیک ولت (Atomic wallet)و متامسک (MetaMask) از بهترین و پرکاربردترین کیف پول‌ها هستند.
3- انجام تحقیقات لازم برای رمزارز: شما قبل از خریدن، هولد کردن و معامله‌کردن یک توکن یا رمزارز باید راجع به آن تحقیقات لازم را انجام دهید. وایت پیپر آن رمزارز و پروژه‌های آن را بررسی کنید و اطلاعات ارز را از کوین مارک کپ بررسی کنید، اطلاعاتی مانند: تعداد هولدرها و تجمع این ارز در کدام ولت‌هاست، چه تعداد از این ارز تولید شده، در طول زمان چه تغییرات قیمتی داشته و…
4- ایجاد سبد سرمایه‌گذاری: اینکه شما تمام سرمایه خود را روی یک ارز بگذارید یک کار بسیار اشتباه است. شما باید یک سبد مناسب سرمایه‌گذاری داشته باشید. بهترین سبد سرمایه‌گذاری برای بلندمدت: بیت‌کوین 50% ، اتریوم 20% و مابقی ارزهای دیگر است.
5- محاسبه ریسک و پاداش: قبل از خرید هر ارزی و یا واردشدن به هر پوزیشنی باید ریسک به ریوارد آن را محاسبه کنید. یعنی حساب کنید در ازای چه مقدار ریسکی، چه مقدار سود کسب می‌کنید. اگر معامله‌ای حداقل دوبرابر ریسک شما پاداش نداشته باشد واردشدن به آن اشتباه است. یعنی حداقل ریسک به ریوارد باید یک‌به‌دو باشد. مثلاً در ازای بیست دلار ضرر باید چهل دلار سود کسب کنید در غیر این صورت وارد نشوید.
6- داشتن حد ضرر: همانطور که در بخش محاسبه ریسک و پاداش محاسبه کردید که تا چه اندازه توان ضرر کردن دارید. در این قسمت نیز شما باید این حد ضرر را در فرایند معامله خود وارد کنید و در صورتی که ضرر بیشتری رخ دهد سرمایه شما در امان مانده است. بدون حد ضرر وارد پوزیشن مانند این است که شما بدون چتر نجات از هلیکوپتر پایین بپرید و انتظار داشته باشید نجات پیدا کنید.
7- انتخاب اهرم مناسب: شما باتوجه‌به شناخت از خود و شناخت بازار و نوع معامله‌ای که انجام می‌دهید باید اهرم مناسب را پیدا کنید. انتخاب اهرم بدون محاسبه مانند چشم‌بسته رانندگی‌کردن است، پس با چشمان باز و بادقت ترید کنید.
نحوه محاسبه ریسک
در این قسمت یکی از به‌روزترین متد محاسبه ریسک را به شما آموزش می‌دهیم:
1- اول اینکه شما باید بنا به تریدی که می‌کنید ریسک را محاسبه کنید. آیا هولدر هستید و یا دی تریدر و یا اسکلپر؟ متد زیر برای اسکلپر و فست اسکلپر است.
2- حد ضرر شما باید زیر 2% در روز، زیر 7% در هفته و زیر 12% در ماه باشد.
3- حداقل ریسک به ریوارد یک‌به‌دو و یا یک به سه باشد. (R/R> 1/2)
شما حق سه معامله در روز را دارید: پوزیشن اول 1% از سرمایه (اگر طبق استراتژی و هم راستا با اصول معامله گری بود)، 0.5% (اگر خلاف استراتژی در جهت اصول) و پوزیشن سوم 0.25% باید باشد. در اینصورت ضرر شما در روز کمتر از 2% است.
مثال: اصل سرمایه ۱۰۰۰ دلار است. شما در روز می‌توانید یک پوزیشن ۱۰ دلاری (یک درصد)، یک پوزیشن ۵ دلاری (نیم درصد) و یک پوزیشن ۲.۵ دلاری (بیست و پنج صدم درصد) داشته باشید. در صورتی که هر سه پوزیشن استاپ بخورد شما فقط ۱۷.۵ دلار در یک روز از دست داده‌اید. این رقم نه روی روان شما تاثیر می‌گذارد و نه اصل سرمایه شما را بخطر می‌اندازد. اگر ریسک به ریوارد شما سه باشد شما در ازای ۱۷.۵ دلار ۵۲ دلار بدست آورده‌اید.
شاید قابل توجه نباشد ولی در طول ماه، ۲۰ روز معاملاتی داشته باشیم جمع سود و ضرر ماهیانه رقم قابل توجهی خواهد شد. یادتان باشد تریدر حرفه‌ای فقط به سود ماهیانه و سود مرکب فکر می‌کند و ضرر و سود یک معامله اصلا برایش مهم نیست. اگر شما ۱۰۰۰ دلار داشته باشید و ۱۷ دلار آن را از دست بدهید، آیا دچار ترس می‌شوید؟ آیا ترس و طمع روی شما تاثیر می‌گذارد؟ اگر مدیریت ریسک را رعایت کنید همه چیز خود بخود درست می‌شود.
پیشنهاد مطالعه: بهترین کیف پول ارز دیجیتال تتر
انواع استراتژی‌های مدیریت ریسک
1- پذیرش: اینکه ریسک را بپذیریم، ضرر در این بازار حتمی و سود کردن احتمالی است.
2- اجتناب: از ریسک‌های زیاد و بدون مدیریت ریسک اجتناب کنید.
3- کاهش: پخش‌کردن سرمایه در سبدهای متفاوت. مثلاً مقداری از سرمایه را هولد کنید، مقداری را استیک کنید و مابقی را ترید کنید.
4- انفعال: چنانچه روزی حال خوبی ندارید مجبور نیستید ترید کنید، به خودتان فرصت بدهید. بازار همیشه هست.
ابزارهای مدیریت ریسک
شما می‌توانید از ابزارهای محاسبه ریسک به ریوارد از اشتباهات انسانی جلوگیری کنید. بسیاری از تریدرها به‌خاطر اشتباه عددی تمام سرمایه خود را ازدست‌داده‌اند. مثلاً اگر در یک پوزیشن شما بجای 100 دلار 1000 دلار وارد کنید. پس سعی کنید با ابزارهای دقیق معاملات را انجام دهید.
